අ/ශාන්ත ජෝශප් විද්‍යාලයේ ඉතිහාසය:

අප පාසලේ ඉතිහාසය පාසලේ වර්තමානය සහ අනාගතය යන දෙකම සම්බන්ධ කරන ශක්තිමත් පුරුකක් බඳුය.

1874 දී ගරු ක්‍රිස්ටෝපර් බොන්ජින් පියතුමා ශාන්ත ජෝශප් විද්‍යාලය ආරම්භ කළේය.වසර 24කට පසු 1898 දී යාපනය රදගුරු හිමිපාණන්ගේ මගපෙන්වීම යටතේ හෙන්ද්‍රි ජූලියන් පියතුමා විසින් අභයගිරිය විහාරස්ථානය අසල අප පාසල ආරම්භ කරන ලද්දේ ය.එය අද බෞද්ධ භික්ෂූන් වහන්සේලා සඳහා වන විශ්වවිද්‍යාලයක් ලෙස පවතියි.ආරම්භක අදියරේ සිසුන් 50 ක් සහ ගුරුවරුන් 3 ක් සිටියහ.ප්‍රථම විදුහල්පති පියතුමා වන්නේ පී.ඇම්.ෆ්‍රැන්සිස් පියතුමාය.

1914 දී හෝලි පවුලේ කන්‍යාරාමය පිහිටුවන ලද අතර ගැහැණු ළමයින්ට වෙනම කන්‍යාරාමයක් තිබුණි. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ශාන්ත ජෝශප් විද්‍යාලය පිරිමි විද්‍යාලයක් බවට පත් විය.

1940 වන විට ශිෂ්‍ය සංඛ්‍යාව 350 දක්වා වැඩි කරන ලද අතර ඉංග්‍රීසි මාධ්‍යයෙන් දිගටම අධ්‍යාපනය ලැබීමට සිසුන් තුළ විශාල උනන්දුවක් ඇති විය.නමුත් බෞද්ධ ඉගැන්වීම්වල උද්දීපනය සහ සංස්කෘතික බලපෑම් සමග අධ්‍යාපන ක්ෂේත්‍රයේ තරඟකාරිත්වයක් ඇතිවිය.1947 දී ශාන්ත ජෝශප් විද්‍යාලය අර්ධ රාජ්‍ය පාසලක් ලෙස ලියාපදිංචි කරන ලද අතර එහි විදුහල්පතිවරයාගේ අධීක්ෂණය යටතේ සිංහල,දෙමළ සහ ඉංග්‍රීසි මාධ්‍ය සිසුන් සඳහා අංශ තුනක් තිබුණි.ඒ යුගයේ අනුරාධපුරයේ තිබූ එකම ත්‍රෛභාෂා විද්‍යාලය එය විය.

1946-1956 කාලය තුළ පී.බි.වාඩියගොල්ලපිල්ලේ සහ 1968-1987 කාලය තුළ ආර්.එස්.ටැනිස්ලෝස් විද්‍යාලයේ ප්‍රධානීන් වූ අතර,ඔවුන් විද්‍යාලයේ සාර්ථකත්වය සඳහා උපරිමයෙන් සේවය කළහ.

විද්‍යාලය සඳහා 1962 වර්ෂයේදී,එකල සිටි දිස්ත්‍රික් ලේකම් නිශ්ශංක විජේරත්න මහතා විසින් නව ඉඩමක් වෙන් කර දුන් අතර පන්ති කාමර කිහිපයක්ද තිබුණි.එම වසරේම ජී.ජයසූරිය පියතුමා විද්‍යාලයේ ප්‍රධානියා වූ අතර පාසල රජයේ පාලනයට නතු විය.

පාසල,

1978 දී උසස් පෙළ පන්ති ආරම්භ කරන ලද අතර ඉගෙනීමේ මාධ්‍යය සිංහල වූ අතර දෙවන භාෂාව ලෙස ඉංග්‍රීසි ඉගැන්වීය.

1982 දී ගණිතය,විද්‍යාව,වාණිජ්‍යය සහ කලා විෂය ධාරාවන්හි උසස් පෙළ පන්ති පුළුල් කරන ලද අතර විද්‍යාලය 1 AB ලෙස නම් කරන ලදී.

පහත සඳහන් විදුහල්පතිවරුන් උපරිම සහයෝගය ලබා දී විශාල කාර්යයක් කර ඇත.

• එස්.බී.ඉලංගසිංහ මහතා 1988-1993
• ටී.කේ.බී.රලපනාව මහතා 1993-2000
• ආර්.එම්.උපාලි රත්නායක මහතා 2000-2004
• බී.එස්.වීරවික්‍රම මහතා 2004-2014
• එන්.මාලක පෙරේරා මහතා 2014-2016
• කේ.එස්.කටුගම්පොල මහතා 2016-2018

වත්මන් විදුහල්පති එම්.ඩබ්ලිව්.අජිත් අමරජීව මහතා විද්‍යාලයේ ප්‍රමිතීන් ඉහළ නැංවීමට තම කාලය කැප කරයි.